شکاف کام و لب که در اصطلاح عامیانه به لب شکری شهرت دارد می تواند از دوران نوزادی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. این مشکل می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. شکاف لب علاوه بر تغییر وضعیت ظاهری که به همراه دارد می تواند بر سلامت فرد نیز تاثیر بگذارد. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا بیشتر درباره این مشکل آگاه شوید.
شکاف کام چیست؟
شکاف کام در قسمت میانی کام رخ می دهد که در این حالت، دو نیمه کام به طور ناقص به یکدیگر متصل می شوند و در سقف دهان سوراخی ایجاد می شود که به بینی متصل است.
شکاف لب
در لب بالایی، یک شکاف کوچک به سمت بینی یا فرورفتگی وجود دارد که ممکن است حتی بینی کج شده یا در طرفی پهن تر باشد.
عوامل ایجاد کننده شکاف کام و لب
این بیماری به عوامل مختلفی بستگی دارد.
عوامل ارثی
بزرگترین عامل را می توان ارث افراد برشمرد. طبق بررسی های انجام شده، بین ۳۳ تا 37 درصد افرادی که دچار این مشکل هستند، با شکاف کام و لب به دنیا می آیند. وقتی در لب بالایی فضایی غیر طبیعی باشد، آلوئول (شکاف کام)رخ داده است. البته این که چقدر این مشکل بر روی زندگی فردی تاثیر بگذارد بستگی به محل آن و شدت آن دارد که در بیماران متفاوت است.
عوامل محیطی
اگر مادر در دوران بارداری سیگار و دخانیات مصرف کند، احتمال ایجاد شدن هیپوکسی بالا می رود. علاوه بر این ها، مشکلاتی مانند دیابت، هیپوتروئیدیسم و عفونت ها می تواند بر روی احتمال ایجاد شدن شکاف کام تاثیر بگذارد. علاوه بر این ها، عوامل روانی و استرس زا و یا شوک های ناگهانی، می توانند از دلایل ایجاد شکاف کام و لب باشند.
شکاف کام با چه علائمی ظاهر می شود؟
شکاف کام در اغلب موارد بسیار راحت تشخیص داده می شود. شکاف را می توان با بررسی داخل دهان هم تشخیص داد. مکان شکاف کام بسیار مهم است.
عوارض شکاف کام و لب
همانطور که در بالا گفته شد شکاف کام و لب می تواند تاثیر منفی بر روی کیفیت زندگی افراد داشته باشد.
این بیماری برای شیرخواران می تواند هنگام مکیدن شیر، مشکل زا باشد. چون هوا وارد نمی شود پس امکان مکیدن راحت شیر نیز فراهم نیست. پس مادر به هنگام شیر دادن باید این کار در حالت های خاصی انجام دهد تا فرزند او دچار مشکل نشود. البته شیشه شیر های مخصوصی برای کودکانی که دچار این مشکل هستند وجود دارد اما بهترین راه جراحی شکاف کام نرم است که ممکن است توسط پزشک توصیه شود.
این مشکل می تواند به هنگام غذا خوردن باعث مشکل تنفسی بشود. برخی اوقات موقع نوشیدن و یا وقتی نوزادان در حال شیر خوردن هستند مایع داخل دهان به جای عبور از مری از بینی افراد خارج می شود. همچین موردی می تواند بر روی دیگر اعضای بدن مانند ریه نیز تاثیر منفی بگذارد. پس رعایت جانب احتیاط خصوصا توسط مادران بسیار ضروری می باشد.
موقع شیر خوردن نوزادی که دچار این بیماری است، احتمال دارد هوا وارد دستگاه گوارش شود پس این نوزادان به آروغ گیری بیشتری نسبت به نوزادان عادی نیاز دارند. برای جلوگیری از بروز مشکلات گوارشی مادران باید حتما به صورت نشسته به فرزند خود شیر بدهند.
مشکلات ذکر شده در بالا مختص دوران کودکی است اما در بزرگسالی نیز مشکلات زیر را برای افراد به دنبال دارد:
مشکلات گفتاری، مشکلات فک و دندان، ایرادات ظاهری و کبود اعتماد بنفس.
درمان شکاف کام
درمان شکاف کام، فقط جراحی توسط یک جراح پلاستیک می باشد.جراحی ترمیمی شکاف لب برای اصلاح حالت غیر نرمال و ایجاد عملکرد مناسب در دهان است. در ۲ تا ۳ ماهگی نوزاد و در شرایطی که او وزن و سلامتی مناسبی داشته باشد، می توان جراحی شکاف لب را انجام داد و جراحی شکاف کام اگر کودک در شرایط سلامتی کامل باشد و دچار بیماری مزمن و یا عفونت نیست، در یک سالگی می توان جراحی شکاف کام را انجام داد. این جراحی جزو جراحی های صورت می باشد.
مراقبت های قبل از انجام جراحی شکاف کام
جراحی شکاف کام مانند هر جراحی دیگری به مراقبت های خاصی نیاز دارد. برای داشتن عملی موفق باید نکات زیادی را رعایت کرد.
- اگر نوزاد قبل از عمل دارای تب و عفونت است، حتما باید جراح را از این موضوع آگاه کنید.
- آزمایشات تشخیصی را انجام دهید و اگر دارویی تجویز شده، حتما به موقع آن را مصرف کنید.
مراحل جراحی شکاف کام
این جراحی معمولا در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. جراح برای بهبود وضعیت و بستن ناحیه شکاف در لب فوقانی، در دو طرف شکاف فلپ ایجاد می نماید تا با بخیه زدن آن ها به هم شکاف از بین برود.
برای ترمیم شکاف کام، باید موقعیت عضلات ناحیه زیر تغییر کند. در دو طرف شکاف، برش های لازم ایجاد شده و فلپ های مخصوص برای تغییر موقعیت عضلات استفاده می شوند. سپس جراح محل ترمیم را بخیه می زند. این بخیه ها می توانند قابل جذب و یا غیر قابل جذب باشند. ممکن است با رشد کودک، در دوران نوجوانی و یا جوانی نیز نیاز به ترمیم مجدد محل شکاف باشد. محل جراحی به طور کامل بهبود نمی یابد اما در طول زمان کمرنگ تر خواهد شد. این جراحی تاثیر بسیار خوبی بر روی بهبود وضعیت عملکردی دهان و کام فرزند شما می گذارد.
عوارض جراحی شکاف کام
جراحی شکاف کام مانند هر نوع جراحی دیگری با عوارض احتمالی همراه است که می تواند برای فرزند شما پیش بیاید.
- هماتوم
- جوش خوردن نامنظم محل برش ها
- غیرقرینگی
- مخاطرات بیهوشی
- احتمال نیاز به جراحی ترمیمی
- احتمال آسیب به عروق خونی و اعصاب
بعد از جراحی شکاف کام، چه مراقبت هایی لازم است؟
به فرزند شما برای راحتی بلع بعد از جراحی شکاف کام و لب، یک دستگاه به نام اوبتوراتور داده می شود. همین طور برای پوشش ناحیه جراحی، این ناحیه پانسمان خواهد شد. جراح به شما دستورالعمل های لازم را برای محدودیت ها و فعالیت های بعد از عمل خواهد داد. جراح می تواند آتل های مخصوصی را برای دستان کودک شما تجویز کند تا از دست زدن کودک به محل جراحی جلوگیری شود. رعایت نکات زیر هم برای کوتاهی دوره نقاهت بسیار مهم است:
- از سرنگ یا قطره چکان برای تغذیه استفاده شود.
- تا دو هفته بعد از جراحی بهتر است قاشق و پستانک استفاده نشود.
- محل بخیه ها با سرم شستشو تمیز شود و روی آن پماد مالیده شود.
- سر کودک طوری قرار بگیرد که موقع خواب لب او به بالش برخورد نکند.